Fanny blogt vanaf nu verder op haar eigen website van Goesthing. We laten de oude blogs nog even staan maar er komen er geen nieuwe meer bij.

Lees dus verder op www.goes-thing.be/blog. Welkom!

dinsdag 23 januari 2018

Mijn nieuwjaarsbrief


Ik ga eens iets heel Vlaams doen. Een nieuwjaarsbrief schrijven…

Het opzeggen van een nieuwjaarsbrief is een Vlaamse traditie die zijn oorsprong kent in de 16e eeuw. Pas in 1582 immers werd 1 januari Nieuwjaarsdag genoemd. De kinderen van de elite, die naar school gingen en leerden lezen en schrijven, lazen op die dag een nieuwjaarsbrief voor. Dat gaf hen de kans kennis van school door te geven in de familie en hun sprekerstalent te oefenen. Aanvankelijk waren de brieven in het Latijn geschreven en in dichtvorm. Het thema van de nieuwjaarsbrieven ging vaak over vrede, dat vrede het kostbaarste is op aarde, dat elkaar vrede brengen een groot geschenk is. In de jaren ’60 brak deze traditie door in alle huiskamers en misschien heb je zelf ook wel herinneringen aan het lezen van die nieuwjaarsbrieven. Van klein tot groot, iedereen deed en nu vaak nog doet eraan mee. Soms zijn het beschamende en vaak ook ontroerende taferelen.

Het is nog januari, dus ik waag me ook even aan een nieuwjaarsbrief aan jullie. Een brief met een wens: vrede op aarde! Het is een wens en geen droom of geen plan. Een wens die koester je, daar werk je aan, soms onder de radar. Een wens, die schrijf je in de sterren, het is je gids, je leidraad.

We spreken vaak maar over vrede als er oorlog is, als er een conflict is geweest. We spreken niet over vrede in ‘normale’ tijden, op momenten dat er niets aan de hand is. Nochtans zouden we de vrede dan ook moeten koesteren, ze onderhouden, ze voeden. Vrede herstellen is immers moeilijker dan vrede bewaren.

We spreken ook vaak over vrede ‘voor de mensen van goede wil’. Het is zo’n uitdrukking waar je het katholiek gedachtengoed nog in hoort doorklinken. En ja, er is een wil nodig om vrede tot stand te brengen, zeker wel. Maar toch denk ik dat we dit moeten proberen ook met die mensen die het aanvankelijk misschien niet willen, die misschien in onze ogen – en vanuit vooroordelen vaak – niet zo goed bezig zijn, als wij van onszelf denken. Ook die mensen hebben recht op vrede, recht op een uitnodiging op zijn minst om mee te werken aan het stichten van vrede.

En dat is helemaal niet soft, dat is hard werken soms zelfs. Vrede bereik je door…

…door ruzie te maken. Ja, niet door de lieve vrede te bewaren of een schijnharmonie op te houden, maar door op een open manier te zeggen wat er gezegd moet worden. Daar heb je lef voor nodig.

…door elkaar te waarderen ook in de kleine en onzichtbare dingen. Sta je wel eens stil bij alles wat jouw partner voor je doet, wat je kinderen je brengen. Gooi eens wat gouden pijlen. Het helpt je relatie groeien en verdiepen.

... door je niet op te sluiten in je eigen gelijk, in kringen van gelijkgestemden, in gelijkaardige activiteiten, maar juist door verschil op te zoeken en in het verschil intercultureel competent met elkaar om te gaan.

… door de transitie in de ogen te kijken en er samen voor te gaan. We leven in een heel bijzonder tijdperk, waarin zoveel aan het kantelen en schuiven is. Nog nooit hebben we zoveel kennis gehad die mensen echt een beter leven kan geven, maar ook nog nooit is het risico op zelfvernietiging voor het leven op aarde zo groot geweest.

…door de voorouders te eren en de kinderen die onze planeet zullen bewonen, door niet alleen te leven van pluk de dag en hier en nu maar ons ook bewust te zijn van de continue stroom van het leven waar wij deel van uitmaken.

In andere culturen kennen ze veel rituelen om vrede te bewaren of vrede te stichten:

Inheemse volkeren in Amerika roken de vredespijp om een akkoord tussen stammen die in conflict lagen te beslechten.

Bij de oude Germaanse volkeren bracht men een heildronk bij het sluiten van een pact. Met een drinkhoorn, gemaakt van de hoorn van een dier en versierd vaak met tekeningen van goden en runen en soms afgezet met een randje zilver.

In Keltische tradities mediteerde men bij volle maan om vrede te sluiten met zichzelf.

Onze Vlaamse nieuwjaarsbrief zou je ook kunnen zien als zo’n vredesritueel. ‘Een dikke zoen van je kleine kapoen’, meer is er vaak niet nodig om de zorgen even te vergeten en volop te genieten van elkaar en er weer voor te gaan in het nieuwe jaar.

In onze samenleving vandaag hebben we ook nood aan rituelen, aan houvast en aan tools om te werken aan vrede. Sommige mensen zweren bij een dagelijkse meditatie, anderen beoefenen de let’s talk wanneer er ruzie in de lucht hangt, nog anderen hebben een vredesklokje in huis hangen en laten dat af en toe horen op momenten dat stemmen te hard gaan klinken. Op scholen zijn er vredeshuisjes op de speelplaats waar je het weer goed kan gaan maken met je vriendje, aan koffiemachines op werkvloeren zie je inspirerende teksten hangen die aanzetten tot een andere kijk op jezelf en de ander in je werkrelaties, … Overal werken mensen aan vrede. Kijk wat bij jou past en hoe jij hieraan kan bijdragen.

In wat ik aanbied in de praktijk van Goesthing vandaag, zitten heel wat tools die je kan inzetten om de alledaagse vrede te bewaren. Als je ze wil leren kennen, ben je heel erg welkom in onze workshops, lezingen of trainingen.

Ik wens je van HARTe een VREDEvol 2018!

maandag 15 januari 2018

Hebben we nood aan een polarisatiekuur?

Afbeeldingsresultaat voor we gaan op berenjacht

In deze samenleving in transitie hebben we niet meteen op alle uitdagingen een pasklaar antwoord. Een duidelijk maar soms ook scherp verhaal kan mensen dan raken! Waarin er gezegd wordt wat er gezegd moet worden en waarin met lef benoemd wordt waar het echt om gaat. Zo’n wervende en soms ook polariserende verhalen vind je aan beide zijden van een spectrum. Ze worden door mannen en door vrouwen gebracht, door gelovigen en seculieren, door politici en apolitiekers.

Bart Brandsma brengt een hanteerbaar model, waarin hij op een heldere manier deze polariseringsdynamiek en de rollen hierin van pusher, joiner, zondebok en bruggenbouwer beschrijft. Hoewel hij zelf het model bestempelt als niet-normatief, kan ik me niet van de indruk ontdoen dat er een oordeel ligt op de rol van de pusher, hij die aanjaagt en aanklaagt. Zelfs aan een tafel vol politici, in  debat na een lezing door Brandsma, wilde niemand deze rol nog opnemen. Ik denk dat dit komt vanuit angst voor polarisering, meer nog angst voor het conflict of de oorlog die daaruit zouden voortvloeien.  En die angst is terecht. Dat toont ons ook de geschiedenis. Wat ik dan ook mis in het verhaal van Brandsma is een concrete manier om uit de polarisering naar verbinding te komen. Hij spreekt over het vertolken van de stem van het midden. Ik ben daar niet zo van overtuigd. Natuurlijk is er veel te vinden in het midden en moeten de mensen daar ook een stem krijgen. Vaak is er daar echter ook veel vaagheid, wazigheid, meer van hetzelfde, sabotagegedrag en niet zeggen wat er gezegd moet worden.

In Deep Democracy gaan we anders om met polarisering. We verscherpen aanvankelijk, gaan de polen uitvergroten. We dagen mensen uit echt alles te zeggen vanuit hun kant wat voor hen waar en echt is, ook al is het niet politiek correct, verkeerd, immoreel, onbeleefd of wat dan ook. De andere kant luistert tot alles gezegd is wat er gezegd moet worden. En dan draaien we de rollen om en spreekt die andere kant zich ook helemaal uit. Polarisering ten top, dus!  Maar daar laten we het dus niet bij. Er volgen daarna twee belangrijke stappen. In een eerste ronde wordt iedereen uitgenodigd te benoemen wat haar geraakt heeft, wat echt binnenkwam en te reflecteren op wat dit met jou te maken heeft, wat dit je leert over jezelf. Dit is de weg van echte compassie, die start bij mededogen voor jezelf voor die duistere kantjes van jou die je maar al te graag tussen haakjes zet of projecteert op de ander. Als deze graantjes van wijsheid zijn geoogst, volgt een tweede stap waarin we gezamenlijke besluiten proberen te nemen, telkens zorgvuldig luisterend naar de stem van de minderheid. Pas hier komt dus de verbinding tot stand. Pas dan kan er weer een echt ‘midden’ betreden worden. Polarisatie helpt ons dus om weer tot verbinding te komen, om het conflict echt en in de diepte op te lossen.
Mijn vrees is dat we in België/Vlaanderen maar al te graag in dat grijze midden van Brandsma gaan staan, alles genuanceerd bekijken , compromissen sluiten. We merken in deze spannende tijden dat dit niet volstaat, dat we zo niet vooruitgaan. Ik doe hierbij dus een oproep wel met elkaar het conflict aan te gaan en daarbij polarisering in te zetten als een uitnodiging om scherp en direct tot de essentie te komen. We kunnen alleen maar leren van elkaar als we ook samen door de modder gaan. 

Er speelt, terwijl ik dit schrijf, een liedje door mijn hoofd ‘We gaan op berenjacht…’. Om de beren van vandaag het hoofd te bieden, grote indrukwekkende thema’s als armoede, migratie, klimaatopwarming in de ogen te kijken, moeten we erdoor, erover, eronder net zoals in dit liedje. Zonder polarisatie geen echte oplossingen, geen creativiteit en innovatie. Laat ons proberen zonder oordeel te luisteren naar die stemmen die radicaal en extreem andere visies en praktijken verkondigen en ervoor openstaan dat zij weleens de pioniers zouden kunnen zijn van de nieuwe samenleving die ons wacht, de helden van morgen.

En ik wil daarbij een aantal grote vrouwelijke pushers danken. By the way, ook vrouwen kwamen niet voor in het betoog en de voorbeelden van Brandsma L. Het zijn vrouwen die op zeer bijzondere kruispunten van verschil, van anderszijn in het leven stonden en staan en op die manier een verschil maken waar wij allemaal baat bij hebben. Ik noem er drie, maar er zijn duizend-en-één voorbeelden. Er is Rosa Parks die door te blijven zitten op de bus een hele burgerrechtenbeweging in gang zette die zorgde voor een nog niet voltooid verhaal van meer gelijkwaardigheid tussen mensen. Er is Vandana Shiva die strijdt voor de rechten van boeren op hun eigen zaadteelt en die de patenten op inheemse planten uit India aanvocht tot in de Europese rechtbanken en won. Zo is de neemplant die al vele levens redde van barende vrouwen en pasgeborenen weer in de handen van de rechtmatige eigenaars, de mensen die deze planten verzorgen. En er is Amina Wadud, die als lesbische vrouw voorgaat in de moskee en een prachtige niet-seksistische hertaling maakte van de Koran. Als u bij al deze verhalen denkt, daar wist ik niets van, ga er dan naar op zoek. Het zijn verhalen die geen ruimte hebben gekregen in de wereld van het grijze midden.