Verbonden

De vluchtelingen op de Middellandse Zee, de slachtoffers van de aardbeving in Nepal. Op dit moment zijn er zoveel weerloze mensen die het leven laten. Ze blijven vaak anoniem voor ons. Het zijn moeders, kinderen, leerkrachten, schrijvers, tuiniers, kleine ondernemers,... Ik kan me op zoveel manieren met hen verbonden voelen. Naast financiële steun, de juiste politieke keuzes maken en onze kinderen vertellen wat er aan de hand is, is een boodschap van verbondenheid naar hen uitsturen wat we ook kunnen doen. Mensen leven voort in de herinnering van andere mensen. Laten we hen niet vergeten.

een heel mens zijn
is met je voeten
in de aarde staan
je ogen richten
naar de blauwe lucht
met passie 
jouw missie vervullen
en je handen reiken
naar je medemens

Ontdooid

Helemaal warm geworden vanmorgen na de eerste sneeuwval door een huiskamerbijeenkomst onder de titel GoesTHing in THee en Taart. 12 dames namen plaats in de zetels en dialogeerden twee uur lang over hoe we diversiteitsbeleid in tijden van krimp en krapte toch de broodnodige versnelling kunnen geven. Aanleiding was een paper die Gunilla De Graef schreef als afsluiting van haar jaaropleiding aan de Antwerp Management School. Ze begon aan deze opleiding na een hele carrière in diversiteitssettings en -thema's, vanuit het inzicht dat om werkelijk verandering teweeg te brengen je ook de managers aan boord moet hebben. Wat zou het betekenen als we het thema diversiteit in hun taal en in hun tools kunnen brengen? Dit bracht haar heel wat creatieve ideeën op. Gaande van paars organisatiedenken -wat een toeval, kijk naar de kleur van mijn logo :-)- over jobs vormgeven vanuit I-deals, tot gestretchte stakeholderanalyses. Teveel om in deze blog te herhalen. "Super, leerrijk, doet nadenken", zei een deelnemer. En ook "verrassende nieuwe vragen vanuit business en economische meerwaarde". Eens temeer blijkt dat de kruisbestuiving van leefwerelden opbrengt. Enten op elkaars modellen en werkwijzen zorgt ervoor dat er verankering plaatsvindt. Dit maakt op zijn beurt dat in tijden waarin zogenaamd 'softe' thema's onder druk komen te staan ze eigenlijk onuitwisbaar zijn geworden want behoren tot je kernactiviteiten zoals professioneel handelen, kwaliteitszorg of HRM-beleid. Die inclusieve aanpak blijft de horizon, zo legde ook Gunilla uit, vanmorgen. We mogen naast deze inclusieve aanpak niet vergeten dat soms categoriale en bijzondere ingrepen nodig zijn. Of zoals een deelneemster het verwoordde: het zou zo leuk zijn als iedereen met diezelfde bic zou schrijven maar af en toe moeten we toch de fluostift nog even benutten. Opnieuw dus en/en denken, met vooral in het hoofd een lange termijn perspectief, een horizon van versmelting, om het met de woorden van Gadamer te zeggen.

Eén van de manieren om in organisaties daar rond te werken, is om rond prangende vragen, ideeën of uitdagingen lerende netwerken op te zetten. Ook hier vonden Gunilla en ik elkaar. We hebben samen een atelier rond lerende netwerken opgezet en daaruit groeide ook het recentste e-boek Lerende netwerken dat je op mijn website kan vinden. Lerende netwerken zijn een superboeiende methodiek, die -mits goede begeleiding- resultaten kan opleveren waarbij de transfer naar de werkplek gemaakt wordt tijdens het proces zelf. Het is een sterkte van deze methodiek die je niet via training kan bekomen. Coaching kent deze kracht ook maar heeft dan weer als nadeel dat het vaak in een 1 op 1 setting is, terwijl je in een lerend netwerk de kracht van meervoudige identiteiten van mensen in een groep kan gebruiken om ook in multiperspectief naar je thema te kijken. Wil je er meer over weten? Lees het e-boek!

Een andere reactie die ik kreeg op dit Goesthinginitiatief luidde als volgt: "Heel tof, inspirerend, fijn om mensen te ontmoeten die ik anders niet zo snel zou ontmoeten, mooi evenwicht tussen input en groepsgesprek". Net dat was ook één van de krachten die Gunilla zo mooi benoemde als the strength of weak ties, Of wat we in permacultuur benoemen als de rijkdom die in de randen groeit. We hadden het erover en tegelijk gebeurde het deze ochtend in realtime. Dat is toch wel krachtig.

En om te besluiten ga ik even terug naar de titel. Daar begon deze ochtend mee: ik refereerde naar 3 december, de Internationale dag voor Personen met een Handicap en de dichtbundel die ter gelegenheid van deze dag uitkwam en waar Mustafa Kör het titelgedicht voor schreef. Hij verwoordde mooi wat ook mijn streven is als ik rond verschil werk in coaching en training: enerzijds de hoop dat vooroordelen en stigma's wegsmelten, anderzijds de nijpende noden van een bevolkingsgroep niet in de diepvriezer stoppen. In deze superdiverse samenleving is die tweevorkige inzet meer dan noodzakelijk. of zoals Pat Parker het ooit verwoordde:

"Het eerste wat je moet doen, is vergeten dat ik zwart ben. Ten tweede mag je nooit vergeten dat ik zwart ben."

Met andere woorden: een geslaagd initiatief dat ik in 2015 zeker verder wil zetten. Wil je hiervoor graag uitgenodigd worden, stuur me dan een mailtje op info@goes-thing.be.

Geefplein

Op Uit zonder Uitlaat, 21 september, organiseren we met Transitie Mechelen ism Autopia een geefplein. Alle spullen die je thuis niet meer gebruikt, breng je mee. Ze kunnen andere mensen zeker van dienst zijn. En ondertussen moeten er geen nieuwe spullen worden gecreëerd met kostbare en vaak uitputbare grondstoffen. Zo zorgen we samen voor een leefbare planeet, door te delen en weg te geven wat we teveel hebben. Een gewoonte die we opnieuw moeten aanleren. En die veel plezier kan geven... probeer het maar eens.

Volgend gedicht van Bart Moeyaert vind ik hier toepasselijk bij:

Van mij

Je zong een liedje

en je zei: dit liedje

is alleen van mij.

Ik vroeg: moet je

niet zeggen: was?

Je keek verveeld.

Je zei: waarom?

Ik zei: dat je dat zegt.

Wat je net zong heb je

gedeeld, want noten

zijn van iedereen.

Je krijgt ze maar

een liedje lang.

Zolang het duurt,

zei ik. Te leen.

Fanny

De gevoeligheden van de meerderheid

Zonder een te negatief beeld te willen schetsen, wil ik toch enkele kenmerken weergeven van de dominante groep in deze samenleving:de Vlamingen. Ik heb op dit vlak veel geleerd uit de ontmoeting met andersen en geloof oprecht dat je culturele zelfkennis maar verhoogt als je de ander echt wil ontmoeten. Ik heb de kans gehad ‘andersen’ te leren kennen in mijn werkpraktijk en privé, soms ‘live’ maar evenzeer door films te kijken, romans te lezen. Laat ons een paar van deze beschouwingen bekijken die relevant zijn vanuit onze positie als trainer/lesgever/teamleider.

Marc Colpaert, cultuurfilosoof, stelt dat Vlamingen leiden aan ‘overgiving’. Het is een cultuur die maar blijft geven, die wil ‘helpen’, maar die maar heel moeilijk kan ontvangen. De balans tussen geven en ontvangen is zoek, als je het vanuit de Nagy-terminologie (contextuele hulpverlening) wil bekijken. Mensen die moeilijk kunnen ontvangen, hebben meestal een geschiedenis van het te weinig erkenning hebben gekregen. En dat typeert Vlaanderen zeker: de taalstrijd is niet verwerkt, ook beide wereldoorlogen, daar raken we nu pas aan en ontdekken wat er echt is gebeurd, ook het leven onder het juk van de katholieke kerk is nog lang niet verteerd. Het gevaar van iemand die maar blijft geven, is dat deze persoon uitgeput geraakt of de ander gaat verwijten maken. Ondanks alle hulp, wordt die ander toch niet zoals mij. En dit is wat de conclusie is die Vlaanderen maakt ivm het integratievraagstuk: alle inspanningen ten spijt blijven zij ‘anders’ en zelfs in bepaalde opzichten ‘lastig’ en we hebben zo ons best gedaan. Dit element ontmoet ik vaak in mijn contacten met begeleiders: “wij hebben er toch alles aan gedaan om, maar zij willen gewoon niet”, “het moet nu maar eindelijk eens van 2 kanten komen”.

Durre Ahmad, een persoonlijke vriendin van Colpaert trouwens, een Pakistaanse Jungiaanse psychologe, die al 15 jaar lang naar Vlaanderen komt, zegt vanuit haar buitenstaandersblik het volgende: er bestaat een onvermogen ‘to bear mystery’: in onze zo op ratio gerichte samenleving, waar de wetenschap heilig wordt verklaard, hebben we het heel moeilijk met wat wij noemen ‘irrationaliteit’, emoties, geloof, transcendentie. De starre houding tegenover de hoofddoek is daar voor haar een voorbeeld van. Hoewel zij zelf een zeer liberale visie aanhangt als moslima op vlak van uiterlijke tekenen – waarmee ik dus niets zeg over de diepte van haar geloof – vindt zij dat het gesprek over de hoofddoek fundamenteel een gesprek tussen vrouwen moet zijn die de hoofddoek al dan niet dragen. De manier waarop er nu over hen beslist wordt, wakkert de invloed van bepaalde strekkingen binnen de islam die een meer fundamentalistischer visie vertegenwoordigen alleen maar aan. “Wat je aandacht geeft, groeit’, zegt David Cooperrider in de benadering van Appreciative Inquiry, maar het is precies wat er gebeurd is met de hoofddoek. ‘Wij’ hebben er een probleem van gemaakt en het probleem is alleen maar groter geworden.
Bovendien voegt zij toe dat in elke samenleving het steeds het feminiene is dat de zondebok is. Daarom is de hoofddoek een symbooldossier.
Een ander voorbeeld hiervan is dat wij de wereld letterlijk verstaan. De figuurlijke taal is aan ons niet besteed. De taal van de logos, noemt Colpaert dit, tegenover de taal van de mythos. De verhalen moeten kloppen, anders ‘geloven’ we ze niet. Hoe ga je dan om met mythes, sagen en sprookjes?

Sigmund Freud – ik moet toegeven, ik ben geen grote fan van hem- leerde ons bij uitstek het Ik-denken. Ik word meer ik door ik. Het is fundamenteel het tegenovergestelde van werelden waarin andersen opgroeien en die veel meer vertrekken vanuit de relatie: ik word meer ik door jij. Waarmee ik zeker niet de hele psychoanalyse verwerp, want veel recentere schrijfsters (Kagitcibaci, Gilligan,...) hebben hier zeer verdienstelijk werk geleverd vanuit een feministische kritiek op Freud en verdergaand academisch studiewerk. Maar zijn werk en visie zijn wel diep ingeslepen geraakt in het culturele patroon.

We vertrekken van een sterk reductionistisch wereldbeeld dat ons toelaat te weten hoe alles functioneert. Echter zonder het soms ten volle te begrijpen. Dit is een beschouwing die je kan horen bij EdwardSaid, die enkele prachtige werken schreef waarin hij Oost en West beschrijft. Het weten van het Westen houdt een reductie in van de werkelijkheid, zo zegt hij. Daardoor kunnen we scoren oa met vooruitgang op wetenschappelijk gebied. Het dwingt ons echter ook om eng ipv breed te kijken, om de realiteit van de complexiteit der dingen tussen haakjes te zetten. Kennis ontwikkelen laat ons toe te domineren. Eén voorbeeld hiervan is ook hoe we naar identiteit kijken, niet als multiple identities, maar we verwachten een ondeelbaar geheel, een monoliet. We vinden de ander niet-authentiek als die niet zijn identiteit in één zin kan verwoorden.

Individualisme, vrijheid om te kiezen, de vooruitgang van wetenschap, .. het zijn verworvenheden. En zij kennen ook hun grenzen en extremiteiten. Er bestaan ook andere, waardevolle perspectieven. Als we in onze samenleving ruimte willen maken voor het samenleven, zullen we deze elementen in balans moeten brengen. Ik ben er persoonlijk van overtuigd dat als we hierin slagen: "the world will be a better place". Zijn we klaar om ons open te stellen voor andere perspectieven zoals: leven in verbondenheid, jezelf afhankelijk kunnen opstellen, breed kijken, verbeelding een plaats geven,...

Ik schreef er een gedicht over:

vier V's 
doorbreken

het centeren
in de comfortzone
van de selfish giants

voelen
verbondenheid
verbeelding
met vaart

want leefbaarheid
op langer termijn
staan op het spel

Fanny

As in de mond

Een spraakmakend gedicht van Charles Ducal, wil ik vandaag met jullie delen. Wat er in Gaza gebeurt laat me al weken niet onberoerd. Het was zowat het eerste nieuws dat ons in het gezicht sloeg toen we uit de stilte van de Canadese bergen kwamen, waar we even geen contact met de wereld zochten. Toen we terugkwamen, leek de wereld echter - of nog steeds- in brand te staan: Israël-Palestina, de IS in Irak en de Jezedi's verdreven naar een berg, maar ook Oekraïne-Rusland, onrust in Turkije, Tunesië,... de niet-opgehouden oorlog in Syrië. Zoveel conflicten met een wereldwijde impact, geopolitieke belangen, maar vooral dagelijks leed voor mensen. De kwetsbare positie van vrouwen en kinderen treft me daarin nog het meest. Weerloze slachtoffers, die zelfs op 'neutraal' terrein niet veilig zijn. Wat kunnen wij voor hen betekenen? Hoe kunnen we hen steunen?

Stilaan komt de verontwaardiging op gang rond wat er in Gaza gebeurt en zoeken mensen elkaar op om samen solidariteit te tonen. Ook in Mechelen deden we dat afgelopen vrijdag en zijn we dat van plan elke vrijdag zolang het nodig is.

AS IN DE MOND

Je bent nu eenmaal beter. Het staat geschreven
in Het Boek. Het spreekt uit je blik
als je hen naderen ziet: in fanatieke kleren,
stoffig, hun pasje klaar in de hand.

Je kijkt naar hen als een schepper van water
in een wereld van zand. Zij wonen toevallig,
zonder belofte, kunnen weggerakeld
als dorre bladeren. Dit is jouw land.

Je hebt geleerd de angst voor vervolging
levend te houden zonder angst, arrogant
als de man die zijn vijand zelf heeft gekozen.
Je slaat hem neer. Je bent bedreigd,

de schuld die uitstaat geeft iedere bulldozer,
iedere tank het recht op veiligheid
zonder grenzen. Je ogen zagen de tempel
verwoesten, de straatstenen onder de hoeven

der kruisridders bloeden. Je bent tweeduizend
jaar oud, was erbij in Treblinka, Schirmeck
en Dachau. Al heb je hun water gestolen,
hun kinderen beschoten, hen achter prikkeldraad

opgesloten, je bent nu eenmaal Gods volk,
uitverkoren op precies deze grond.
Wie onder je bossen, je wegen, je steden
het oude dorp nog hoort schreeuwen,

krijgt as in de mond.

Leven in het land van aankomst

Baban Kirkuki leeft en werkt in Nederland. Zijn roots liggen in Koerdistan, dat hij moest ontvluchten om politieke redenen. Eerder bij toeval nam ik zijn dichtbundel 'Licht onbekend' (2013) mee uit de bibliotheek. Daarin spreken gedichten over het leven, overleven, leren leven hier. Het zijn voor mij , zeker niet allen, gedichten van en over een vluchteling die hier leeft. Vele gedichten dragen verder en zijn ook ruimer herkenbaar. Maar ik haal er toch eentje uit die voor mij goed verwoordt wat mensen die leren leven in het land van aankomst, of het nu België of Nederland, is vertellen.

EEN PLEK TUSSEN ANDEREN

Mijn ogen

zijn nieuw in Nederland.

Ze zijn al jaren

hier beland

en ze blijven zich

nog vernieuwen

met:

beelden

mensen

kerken

kantoren.

Mijn ogen zijn nieuw,

de taal wil mijn

tong ook vernieuwen.

Het weer geeft mij

een nieuwe jas,

regen een nieuwe paraplu,

vrouw een nieuw hart.

Mijn ik in Nederland

roept mij tot vernieuwing.

Nieuw en oud.

Wat ben ik

in de tijd.

Fanny

De kracht van bekrachtigen

Deze ochtend op het zakje van mijn Yogitea vond ik deze spreuk: "Be firm less often-affirm much more." Het deed me onmiddellijk denken aan wat in coaching steeds ook een uitdaging is: op de loer liggen voor bekrachtiging. Hoewel een coachgesprek vaak vertrekt vanuit een probleemstelling, iets wat niet goed loopt, is er vaak zoveel in het gesprek op te merken dat wel goed loopt. En heel vaak zitten hier ook waardevolle sleutels bij tot oplossingen op andere vlakken. Dit bekrachtigingsprincipe is ook het uitgangspunt voor appreciative inquiry, een methode, maar eigenlijk ook een filosofie die ik zoveel mogelijk meeneem in het begeleiden van processen in teams en organisaties. In plaats van in de poel der problemen te duiken, bekijken we eerst wat er wel goed loopt, waar we fier op zijn, waarin we uitblinken. Zonder de uitdagingen die er liggen onder de mat te vegen. Die kunnen zeker benoemd worden, maar in een latere fase als dromen of als elementen waaraan we willen werken. "Wat je aandacht geeft, groeit", is David Cooperriders leuze vanwaaruit deze hele benadering is opgebouwd. Het werkt zo, tussen mensen, in teams en in organisaties. Tip van deze zomerdag: in plaats van vandaag feedback, kritiek,... te geven, kijk eens waar die kansen liggen om te bekrachtigen, om te waarderen wat wel goed loopt.  Ook al voelt het in het begin misschien onwennig omdat we cultureel gezien zeker niet gewoon zijn dit te doen. Het geeft vreugde om het te doen en vaak krijg je zelf ook veel bekrachtiging terug. Proberen maar!

Een paar maanden geleden schreef ik er volgend tekstje over, geïnspireerd op een coachgesprek met een coachee voor wie deze wederzijdsheid in het bekrachtigen echt een inzicht en hopelijk ondertussen een praktijk :-) werd:

"Goed gedaan"

daar heb ik zo'n nood aan

maar niemand die dat zegt

ik bekrachtig

jij bekrachtigt

dat is een werkwoord

ook

voor mij.

Fanny

Groot in klein zijn

De mier (uit het boek: De stam van Anselmus Ponelli)

Ik zie een mier

ze kruipt recht op me af,

ik lig op een strand

en kijk haar recht aan.

Ze ziet me niet,

voor haar ben ik

weinig meer

dan een obstakel

waar ze door,

of overheen moet.

Als zij mij zou ervaren

zoals ik ben

zou ze erg bang zijn,

Ik, een groot en machtig wezen

dat haar met één vinger

kan verpletteren...!

Ze is zich

niet bewust van mij,

want anders

zou ze

héél snel

omkeren...

Wij zijn net zo blind.

We weten nu

dat er veel meer is

in de leegte om ons heen;

meer

dan we kunnen zien,

horen,

voelen,

en ervaren...

Net als de mier

weten wij haast niks,

maar pretenderen wel

het middelpunt

van de schepping 

te zijn.

Leef

leef,

leef,

maar ben je bewust

dat wij op onze beurt

misschien kleiner zijn

dan de mier.

Laten we

groots

in

klein

ZIJN...