Samen met Background Educations en de hulp van Zineb El
Boussaadani organiseerden we een drukbijgewoonde lezing met Musalem Zibak. Hij
is een mensenrechtenactivist, die 10 maanden geleden Aleppo moest verlaten, waar
hij 30jaar lang een praktijk had als pediater. Hij heeft een PhD in geschiedenis
en is daarom goed geplaatst om ons inzicht te geven in de hele context van het
huidige conflict en de geschiedenis ervan te schetsen. Het was een voor het
publiek veeleisende lezing, niet in het minst door de vorm - een letterlijke
lezing, en dat zijn we niet gewoon-, maar zeker ook door de inhoud: geen
makkelijk te aanhoren boodschap. Het Westen is heel erg afwezig (geweest) op
momenten dat de mensenrechten van het Syrische volk serieus werden en worden geschonden.
Syriërs, en met hen Musalem, vragen zich dan ook af of het ons iets kan schelen
wat er daar gebeurt. Op het einde van de lezing voorspelt Musalem ook hoe Brussel
en België zullen geraakt worden als we geen andere politieke positie dan de
huidige gaan innemen. Dus, zelfs als het ons niet kan schelen, zal het ons
schaden.
Om te beginnen neemt Musalem ons mee naar de tijd waarin
Syrië nog een mandaatgebied van Frankrijk was en ook de jaren daarna toen het
land groeide in zijn politieke onafhankelijkheid, een eigen grondwet had en
democratische bewegingen groeiden. Een multietnische, multireligieuze Syrische
samenleving was 40 jaar lang een feit. Een tijd waaraan abrupt een einde kwam
toen de Baathpartij aan de macht kwam en later er een militaire coup kwam die
de Assadfamilie voor lange tijd in het zadel zou zetten. De grondwet werd opgeheven, persvrijheid
bestond niet meer, politieke partijen en vakbonden werd subversieve elementen,
het parlement werd ontbonden. Tot op de
dag van vandaag is het een dictator die de wetten stelt, geflankeerd door een
sterk uitgebouwde geheime dienst en een leger, een regime gesteund vanuit het buitenland.
Als je aan Musalem vraagt wat er moet gebeuren om het conflict in Syrië te
stoppen, zal dit zijn antwoord zijn: stop met het steunen van de dictator. Syrische
mensen willen democratie, vrijheid en mensenrechten.
Vandaag de dag steunen we met het Westen vele dictatoriale
regimes in het Midden-Oosten. Twee drijfveren liggen daaraan ten grondslag. Ten
eerste is er onze absolute angst voor al wat met religie te maken heeft. En dat
is dan ook wat al die dictators inzetten om zichzelf te verzekeren van Westerse
steun: het is ‘ik’ of ‘de extremisten/terroristen’. Terwijl het vaak zij zelf
zijn die deze terroristische groeperingen hebben groot gemaakt. Zo getuigde toch
ook Musalem wanneer hij bv. vertelde over de vrijhaven die Syrië is geweest
voor één van de kopstukken van Al Qaeda, of hoe Assad bewust criminelen heeft
vrijgelaten uit de gevangenissen die deze groeperingen vervoegd hebben. Plekken
in de gevangenis die hij nodig had om dissidente stemmen op te sluiten. Een
tweede reden voor de steun van het Westen aan dictatoriale regimes ligt misschien
veel dichter bij ons dan we zouden denken. En ligt ook een stuk in onze macht
om daaraan iets te veranderen. Het heeft te maken met onze grote verslaving aan
olie. Op jacht naar olie worden er heel wat mensenlevens in de strijd geworpen.
De geopolitieke verschuivingen van de laatste 20 jaar tonen duidelijk aan dat
het besef dat deze grondstof schaars wordt een belangrijke motor is voor
conflict. En dus zijn maatregelen om minder afhankelijk te worden van olie,
maar te gaan investeren in hernieuwbare energie, in openbaar vervoer, in
duurzaam grondstofgebruik, in deel-en ruilsystemen maatregelen die mogelijks
ook een veel verderstrekkend gevolg hebben op geopolitiek vlak. Dus, ja, de klimaattop
zal ook bepalen niet alleen hoe het conflict in Syrië zal stoppen maar ook hoe
de hele internationale verhoudingen er zullen gaan uitzien de komende jaren. En
daar mag je ook als burger van wakker liggen. We do care!
