Neem alleen al maar de manier waarop we ons voorbereiden op die conferentie: de landen uit het Noorden met ronkende intentieverklaringen, de landen van Afrika met een lijst van wat zij allemaal al realiseerden. Waar kijken we naar? Leren van de lessen uit het verleden of gokken op een toekomst vol loze beloftes? Ook in de praktijk tonen landen met weinig middelen zich soms erg inventief. Zowel in Rwanda, waar Leen onlangs was, als in Congo vanwaaruit een partner van Oxfam-Wereldwinkels ons toesprak over "de smaak van patat in de koffie", gaat de agroecologie in stijgende lijn. Oplossingen op maat van mens en milieu; daar zou veel meer in moeten geïnvesteerd worden. Zoiets als een kleien stoofje waar op gekookt wordt, zorgt ervoor dat ontbossing wordt tegengegaan; met boeren in de omgeving materiaal verzamelen zodat er goede compost kan worden gemaakt, verrijkt de bodem en zorgt voor meeroogsten zonder enorme kapitalen voor kunstmest. Door hier producten van eerlijke handel te kopen, steunen we die duurzame landbouw in het Zuiden. Dat is één stapje op de ladder van engagement.
En er zijn zo nog vele vormen van 'klein verzet' te noemen: samentuinen, geefpleinen, meer fietsen, vegetarisch eten,... al die kleine daden dragen samen bij tot heel wat minder uitstoot. En de rekening maak je niet alleen voor jezelf, vooral ook samen met andere mensen werk je aan een andere economie. Want er is wel een alternatief! Volgens Naomi Klein is daar een paradigmashift voor nodig. In haar nieuwste boek 'Verander nu voor het klimaat alles verandert' doet ze een oproep om niet vanuit angst te handelen, maar verbeelding en creativiteit de vrije loop te laten en in de transitie die nodig en noodzakelijk is ook de leuke aspecten te waarderen. Ook Steven Vromman, de Low Impact Man die a.s. donderdag in Mechelen te gast zal zijn, gooide het over die andere boeg in zijn Ecocomedy en boek 'Stop met klagen'. Leen verwees naar boeren in Latijns-Amerika die het concept van 'het goede leven' huldigen. Voor haar betekent dit dat wat ze onderneemt ook plezant mag zijn. Het is niet alleen een strijd. Al kan het er soms pittig aan toe gaan.
Haar dochter, Barbara, verwierf naam en faam toen ze als veldbevrijdster aardappelplanten uit een genttechdemoveld verwijderde. Een actie van burgerlijke ongehoorzaamheid, die goed onderbouwd was. En waar ze zeker de lessen ook thuis geleerd had. Deed niet Leen ook mee aan heel wat pogingen om in Kleine Brogel over het hek te geraken? Barbara lukte het en dat bracht haar in de media en in de rechtszaal en dit zette een maatschappelijke discussie in gang. Deze vormen van activisme scoren dus effect. En de trots van moeder op dochter ontbreekt niet. Sterker nog, Leen las ons de vijf levenslessen van Barbara voor, waar ook zij nog veel uit kan leren.
1. Besef dat er alternatieven zijn
2. Weet wat je eet
3. Omring je met mensen die je steunen en stimuleren
4. Stel simpele vragen
5. Draag schoenen waarmee je over een hek kunt :-)
En we eindigen met de wijze woorden van Paolo Freire die Barbara's motto zijn:
