Europa - maar laat ons niet vergeten: nog veel meer andere
plaatsen in de wereld – worden opgeschrikt door aanslagen, brutaal geweld op
weerloze slachtoffers. Zijn we in oorlog? Is dit dan die derde wereldoorlog,
waarover gesproken wordt? En moeten we ons daarnaar gedragen met een Patriot
Act, afkondiging van dreigingsniveaus, afsluiten van grenzen en afkondigen van
de noodtoestand. Dus vooral inzetten op het creëren van een gevoel van
veiligheid, dat tegelijkertijd de angst voedt en vijandsbeelden levend houdt.
Want in een oorlog is er steeds wij en zij, de goeden en de slechten, de daders
en de slachtoffers, waarden die het winnen van barbarij.
Ik hoor ook een andere stem, een stem die spreekt over de
duiding van de daden van de geweldplegers. Een duiding die uiteenloopt van het
zijn psychisch gestoorde lone wolves tot het zijn goed betaalde criminelen tot het
zijn vertolkers van een malaise in deze samenleving. Deze duidingen roepen
alleszins op tot andere gevoelens dan louter angst: ze willen ook empathie
oproepen en nodigen uit tot zelfkritiek. Want als het psychisch gestoorde
mensen zijn die dit doen, investeren we dan misschien niet genoeg in
traumatherapie en in een gepast onthaal en opvang voor wie zijn land ontvlucht?
Als het criminelen zijn, is er dan geen legaal werk voor hen te vinden misschien,
is er sprake van discriminatie op onze arbeidsmarkt? Als het wanhoopskreten
zijn, hoe kunnen we dan werken aan het erbij horen in deze samenleving, de
Vlaamse, Belgische, Brusselse of wereldsamenleving? Deze vragen nodigen
alleszins uit tot meervoudig kijken. Maar daar heb je wat lef voor nodig.
Lef komt van het Hebreeuwse woord ‘lev’ wat hart betekent.
Als je met je hart kijkt naar wat er gebeurt in deze wereld stel je andere
vragen en kom je met andere ideeën en oplossingen, die misschien niet zo
populair zijn, niet op korte termijn oplosbaar en die je niet eenzijdig kan
nemen. En ik roep iedereen op, maar zeker ook onze politici, om deze dagen wat
meer lef te hebben. Ik las in het boek Kairos over het
verschil tussen oikos en polis bij de Grieken. Maatregelen in het samenleven op vlak van ‘oikos’, waar ons woord economie van is afgeleid, betreffen het
dagelijkse korte termijn denken, het afmeten en berekenen van wat hier en nu
nodig is. Polis, en daar komt het woord politiek van, gaat over de grote
dromen, de grandioze ideeën, de utopieën. In het beleid dat nu gevoerd wordt, merk
ik weinig polis en veel oikos. In functie van nakende verkiezingen, in de waan
van de dag worden maatregelen genomen die soms niet eens nieuwe maatregelen
zijn maar een bevestiging van de bestaande orde, van het lopende huishouden.
Vraagt deze tijd niet net om verder durven denken dan dat en
kijken op de lange termijn wat er nodig is, durven stilstaan bij een droom van
een samenleving waar we naartoe willen. Dat vraagt Lef, van een politicus, van
een dienstverlener, van een leerkracht, van ieder van ons. In de woorden die je
spreekt, in je handelen steeds die droom voor ogen houden van een ecorechtvaardige
samenleving. Dat kan je alleen doen als je daarin de verschillende stemmen
durft beluisteren, vanuit empathie meervoudig leert kijken en wars van conventies
doet wat juist en goed is. Met Lef creëer je samen-Leven. Een samenleven dat
volgens Hannah Arendt, die zelf in een totalitaire samenleving leefde,
fundamenteel getekend is door pluraliteit, door het recht om van elkaar te
mogen verschillen.
Wat voorbeelden uit de actualiteit die voor mij getuigen van
Lef:
- Angela Merkel blijft zeggen ‘wir schaffen das’ en jaagt zo een hele bende collega-natieleiders tegen zich in het harnas, verliest steun ook in eigen land, maar oogst lof op mensenrechtenfora, internationaal, bij haar eigen bevolking.
- In de moslimkrant staat een opinie van Marlijn De Jager, lid van een Joodse organisatie die sympathiseert met de als radicaal bestempelde moslim Abou JahJah. Wars van wij-zijdenken beaamt zij wat ze waar en juist vindt in zijn woorden. Los van wij-zijdenken publiceert de moslimkrant deze opinie.
- Adil Marrakchi, 34 jaar, spreekt zich uit in de campagne “Ik ben Vlaming, Mag ik ook fier zijn?” van het Minderhedenforum: “De reacties op het ongeval van die jongen uit Genk hebben diepe wonden geslagen. Te veel mensen denken nog steeds in termen van wij en zij, maar wij zijn allemaal Vlamingen, of we dat nu willen of niet. We leven in een nieuwe tijd, en we kunnen pas vooruit als we er in slagen samen uit dat wij-en-zij-denken te stappen.”
- Vrouwen verbrandden de burqa’s die Daesch hen dwong te dragen na de bevrijding van hun woonplaats Al-Kaleji: https://www.facebook.com/ajplusenglish/videos/774110249397151/
- Boodschappen van liefde en hoop na de aanslagen in Duitsland: https://www.facebook.com/Avaaz/videos/10154028342658884/
Ik nodig je uit om ook met Lef in het leven te staan. Wil je er meer over lezen? Op 20/9 komt mijn boek uit, waar ik ook schrijf over Lef, met een L, de eerste letter van LOVE.
